Wednesday, 25 January 2023

(२६ जानेवारी) प्रजासत्ताक दिन.

                             



      भारत २६ जानेवारी हा दिवस साजरा करतो कारण त्या दिवशी आपली राज्यघटना लागू झाली आणि तो दरवर्षी प्रजासत्ताक दिन म्हणून मोठ्या अभिमानाने आणि उत्साहाने साजरा करतो. २०२३ हे वर्ष भारताचा ७४ वा प्रजासत्ताक दिन आहे. हा दिवस प्रत्येक भारतीय नागरिकासाठी अत्यावश्यक आहे कारण तो दिवस सूचित करतो जेव्हा भारत लोकशाही आणि खऱ्या अर्थाने स्वतंत्र झाला.

                                      भारतात प्रजासत्ताक दिन दरवर्षी मोठ्या थाटामाटात साजरा केला जातो. हे संपूर्ण देशाला एकत्रित करते आणि जात, पंथ, रंग, लिंग किंवा धर्म याची पर्वा न करता, भारतीय लोक मोठ्या उत्साहाने एकत्र येतात. हे आपल्या देशाची विविधता दर्शवते.

                                        भारताची राजधानी, नवी दिल्ली, भारतीय सैन्याच्या पराक्रमाचे आणि आपल्या राष्ट्राच्या सामाजिक विविधतेचे प्रदर्शन करणाऱ्या भव्य प्रजासत्ताक दिनाच्या परेडसह त्याचे कौतुक करते. भारताचे राष्ट्रपती या कार्यक्रमाला उपस्थित्त राहतात, जे सशस्त्र सेनांचे सर्वोच्च कमांडर देखील आहेत. आपला राष्ट्रध्वज फडकवल्यानंतर मोटारफेरीला सुरुवात होते. परेडमधील प्रमुख घटकांपैकी एक म्हणजे ज्या शहीदांनी प्रतिकूल परिस्थितीत शौर्य दाखवून देशासाठी प्राणांची आहुती दिली त्यांचा सन्मान केला जातो.

प्रजासत्ताक दिन म्हणजे काय?

                                            प्रजासत्ताक दिन दरवर्षी २६ जानेवारीला साजरा केला जातो. हा दिवस संपूर्ण भारतात उत्साहाने आणि अभिमानाने साजरा केला जातो. या दिवशी भारतीय राज्यघटना लागू झाली. भारत खऱ्या अर्थाने स्वतंत्र झाला आणि ऐतिहासिक पूर्ण स्वराज्य प्राप्त झाला तो दिवस म्हणजे २६ जानेवारी १९५०. स्वातंत्र्यानंतरच्या जवळपास तीन वर्षांनी आपण एक सार्वभौम, धर्मनिरपेक्ष, समाजवादी, लोकशाही प्रजासत्ताक देश बनलो. येथे, आम्ही प्रजासत्ताक दिनावर संपूर्ण माहिती प्रदान केली आहे.

प्रजासत्ताक दिनाचा इतिहास:-

                        प्रजासत्ताक दिनाचे ऐतिहासिक महत्त्व आहे. १५ ऑगस्ट १९४७ रोजी आपल्याला इंग्रजांपासून स्वातंत्र्य मिळाले, परंतु आपल्याकडे कोणतेही सरकार किंवा राज्यघटना किंवा राजकीय पक्ष नव्हते. २६ जानेवारी १९५० रोजी भारताने राज्यघटना लागू केली. पंडित जवाहरलाल नेहरू यांची भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेसच्या अध्यक्षपदी निवड झाली आणि २६ जानेवारी १९३० रोजी पूर्णा स्वराज घोषित करण्यात आले. तथापि, १५ ऑगस्ट १९४७ रोजी आपल्याला स्वातंत्र्य मिळाले.

स्वातंत्र्यानंतर भारताची राज्यघटना तयार करण्यासाठी विशेष संविधान सभेची नियुक्ती करण्यात आली. डॉ बाबासाहेब आंबेडकर यांनी संविधान मसुदा समितीचे नेतृत्व केले. भारताची राज्यघटना तयार करताना, इतर देशांच्या संविधानांचाही संदर्भ देण्यात आला आहे, जेणेकरून सर्वोत्तम संविधान तयार करता येईल. १६६ दिवसांनंतर अखेर भारताची राज्यघटना तयार झाली.भारतातील सर्व नागरिकांना त्यांच्या धर्म, संस्कृती, जात, लिंग आणि पंथ यांच्याशी संबंधित समान अधिकार मिळावेत अशा पद्धतीने त्याची निर्मिती करण्यात आली. २६ जानेवारी १९५० रोजी भारतीय राज्यघटना स्वीकारण्यात आली आणि त्याची अंमलबजावणी करण्यात आली आणि हा दिवस प्रजासत्ताक दिन म्हणून ओळखला जातो. शिवाय, हे ब्रिटीश राजवटीचा अंत आणि प्रजासत्ताक राज्य म्हणून भारताचा जन्म झाल्याचे चिन्हांकित करते.

२६ जानेवारी प्रजासत्ताक दिनाचे महत्त्व:-

                        २६ जानेवारी १९५० रोजी, स्वातंत्र्यानंतरच्या तीन वर्षांनी भारत धर्मनिरपेक्ष, सार्वभौम, समाजवादी आणि लोकशाही प्रजासत्ताक बनला. भारतीय संसदेची पहिली बैठकही याच दिवशी झाली. २६ जानेवारी रोजी भारताचे पहिले राष्ट्रपती डॉ. राजेंद्र प्रसाद यांचा शपथविधी देखील झाला. हा दिवस महत्त्वाचा आहे कारण तो ब्रिटीश राजवटीचा अंत आणि भारताचा प्रजासत्ताक राज्य म्हणून जन्म झाला.

भारतात प्रजासत्ताक दिन कसा साजरा केला जातो?

                        प्रजासत्ताक दिन हा राष्ट्रीय सण आहे आणि दरवर्षी २६ जानेवारी रोजी साजरा केला जातो. हा दिवस राष्ट्रीय सुट्टी म्हणून घोषित केला जातो. लोक हा दिवस मोठ्या उत्साहाने आणि आनंदाने साजरा करतात. भारताचे राष्ट्रपती नवी दिल्लीतील राजपथावर राष्ट्रध्वज फडकवतात. त्यानंतर २१ तोफांची सलामी आणि राष्ट्रगीत होते. प्रजासत्ताक दिनाचा भव्य सोहळा पाहण्यासाठी देशभरातून लोक राजपथावर येतात. ध्वजारोहण समारंभाचे पहिले राष्ट्रपती डॉ राजेंद्र प्रसाद होते.

शाळांमध्ये प्रजासत्ताक दिन कसा साजरा केला जातो?

                           शाळा, महाविद्यालये आणि इतर सरकारी संस्थांमध्ये प्रजासत्ताक दिन मोठ्या उत्साहात साजरा केला जातो. रिबन आणि ध्वजांनी शैक्षणिक परिसर सुशोभित करण्यापासून कार्यक्रम आयोजित करण्यापर्यंत, प्रत्येकजण हा दिवस अभिमानाने साजरा करतो. अनेक शाळा विद्यार्थ्यांना मिठाईचे वाटप करतात.

                             देशभरातील भारतीय स्वातंत्र्याचा उत्साह साजरा करतात आणि जात, धर्म, भाषा आणि संस्कृती यांसारखे भेद विसरतात. त्याशिवाय मुले आणि शिक्षक विचारप्रवर्तक भाषणे देतात आणि प्रजासत्ताक दिनाचे महत्त्व सांगणारे निबंधही विद्यार्थ्यांनी लिहायला सांगितले जातात. जर तुम्ही तुमचे किंवा तुमच्या मुलाचे निबंध मनोरंजक आणि प्रेरणादायी बनवण्यास उत्सुक असाल, तर येथे काही मुद्दे आहेत जे तुम्ही तुमच्या लेखनात जोडू शकता.

गणेश जयंती.


  माघी श्री गणेश जयंती का साजरी करतात ?   

                                    माघ महिन्यात माघी गणेश जयंती साजरी केली जाते. आता जयंती म्हणजे जन्म हे आपल्या सगळ्यांना माहीत आहे. आपल्या लाडक्या बाप्पाचा जन्म दिवस म्हणून हा दिवस साजरा केला जातो. पण आजही अनेकांना गणेश चतुर्थी हार्दिक शुभेच्छा आणि गणेश जयंती यामधील फरक पटकन कळत नाही. म्हणूनच आज आपण माघी गणेश जयंतीबद्दल सगळी काही माहिती घेणार आहोत. माघी गणेश जयंती नेमकी कशी साजरी केली जाते. त्यामागील आख्यायिका कोणती हे आपण आता जाणून घेऊया.

माघी गणेश जयंतीविषयी तुम्हाला हे माहीत आहे का?

माघी गणेश जयंती:-

                           आपल्या लाडक्या बाप्पाचे तीन अवतार सर्वसाधारणपणे मानले जातात. या तिन्ही अवतारांची उत्पत्ती ही वेगळी आहे आणि वेगवेगळ्या तिथींमध्ये बाप्पाचा जन्म झाला. पहिला वैशाख पौर्णिमेचा पुष्टीपती विनायक जयंतीचा दिवस, दुसरा दिवस हा भाद्रपद शुक्ल चतुर्थी हा पार्थिव गणेश जन्मदिवस आणि तिसरा दिवस हा माघी शुक्ल चतुर्थीचा म्हणजे गणेश जयंतीचा दिवस. असे साधारण तीन वेगवेगळे दिवस साजरे केले जातात. याबद्दल आणखी एक सांगितले जाते ते असे की, गणपतीने असुराचा वध करण्यासाठी तीनवेळा वेगवेगळे अवतार घेतले ते हे तीन अवतार असे देखील मानले जाते. यातील तिसऱ्या आणि माघ महिन्यातील अवताराविषयी असे सांगितले जाते. स्कंद पुराणातही याचा उल्लेख करण्यात आला आहे. असे म्हणतात या दिवशी गणेशाने नरांतक राक्षसाला ठार मारले. त्याच्या वधासाठी त्याने कश्यपाच्या पोटी विनायक अवतार घेतला म्हणून हा जन्म माघी गणेश जयंती म्हणून साजरा केला जातो. 

बाप्पाच्या जन्माची आख्यायिका-:

गणपती बाप्पाच्या जन्माच्या अनेक आख्यायिका तुम्ही आतापर्यंत ऐकल्या असतील. त्यापैकी एक प्रचलित आख्यायिका आपल्या सगळ्यांना माहीत आहे ती म्हणजे पार्वतीदेवींनी चिखलापासून एक मूर्ती तयार केली. गंगा नदीच्या तीरावर जलवर्षाव झाला. त्याचे पाणी मूर्तीवर पडले आणि त्या मूर्तीमध्ये प्राण आले. पार्वती आणि गंगा नदीमुळे बाप्पाचा जन्म झाल्यामुळेच त्याला द्वैमातुर असे देखील म्हटले जाते. या शिवाय बाप्पाचा जन्म माघी शुक्ल चतुर्थी आणि भाद्रपद शुक्ल चतुर्थी दरम्यान झाला. दोन वेगवेगळ्या तिथींना बाप्पांचा जन्म झाला. हा जन्म दिवस साजरा करणे म्हणजे माघी गणेशोत्सव किंवा माघी गणेश जयंती साजरी करणे होय. या व्यतिरिक्त बाप्पाच्या निर्मितीच्या वेगवेगळ्या आख्यायिका आजही प्रचलित आहे.

तीळाचा दिला जातो प्रसाद

बाप्पाला दाखवला जातो तिळाचा नैवेद्य-:

                     गणपती बाप्पाला मोदकाचा प्रसाद दिला जातो. त्याला मोदकाचा नैवेद्य आवडतो हे आपण जाणतोच. पण माघी गणपतीच्या काळात बाप्पाला तीळाचे लाडू किंवा तीळ-साखर असा प्रसाद दिला जातो. कारण माघी जयंतीला ‘तीलकुंद चतुर्थी’ असे देखील म्हटले जाते म्हणूनच बाप्पाला तीळाचा नैवेद्य दिला जातो. 

अशी करा पूजा-:

                     पूर्वी घरच्या घरी माघी गणेश जयंती साजरी केली जातं. पण आता याला सार्वजनिक स्वरुप प्राप्त झाले आहे. हल्ली अनेक ठिकाणी मंडपांमध्ये गणेशमूर्ती आणल्या जातात. पण घरी केलेल्या गणेश मूर्तीचीही तुम्ही प्रतिष्ठापना करु शकता.( पण याचा पुराणात उल्लेख नाही) जर तुम्ही मूर्ती आणू शकत नसाल तरी देखील तुम्ही गणेश जयंती करु शकता. या दिवसामध्ये तुम्ही कोणत्याही प्रहरी गणपतीचे स्मरण करु शकता. अथर्वशीर्षाचे पठण करुन बाप्पाला दुर्वा वाहून तुम्ही ही पूजा मनोभावे करु शकता. 


आता तुम्हाला माघी गणेश जयंती का साजरी केली जाते हे नक्कीच कळलं असेल.

Wednesday, 18 January 2023

सोशल मीडियाचे फायदे आणि तोटे.

 सोशल मीडिया -:

                                             


                          सोशल मीडिया एक असा मीडिया आहे, जो इतर सर्व माध्यमांपेक्षा (प्रिंट, इलेक्ट्रॉनिक आणि समांतर मीडिया) वेगळा आहे. सोशल मीडिया इंटरनेटद्वारे एक आभासी जग तयार करते ज्याचा वापर करणारी व्यक्ती कोणत्याही सोशल मीडिया प्लॅटफॉर्मवर (फेसबुक, ट्विटर, इंस्टाग्राम इ.) वापरुन प्रवेश करू शकतात.

 

आजच्या युगात, सोशल मीडिया जीवनाचा एक महत्त्वाचा भाग बनला आहे, ज्यामध्ये माहिती प्रदान करणे, करमणूक आणि शिक्षण यासारख्या अनेक वैशिष्ट्यांचा समावेश आहे.

 

सोशल मीडिया एक अपारंपरिक माध्यम आहे. हे एक आभासी जग तयार करते जे इंटरनेटद्वारे प्रवेश केले जाऊ शकते. सोशल मीडिया हे एक विशाल नेटवर्क आहे, जे संपूर्ण जगाला जोडलेले आहे. हे संवादाचे एक चांगले माध्यम आहे. वेगवान वेगाने माहितीची देवाणघेवाण करण्यात त्यात सामील आहे, ज्यात प्रत्येक क्षेत्राच्या बातम्या आहेत.

 

सोशल मीडिया ही एक सकारात्मक भूमिका निभावतं ज्याद्वारे कोणतीही व्यक्ती, संस्था, गट आणि देश इ. आर्थिक, सामाजिक, सांस्कृतिक आणि राजकीयदृष्ट्या समृद्ध होऊ शकते. अशी बरीच विकास कामे सोशल मीडियाच्या माध्यमातून केली गेली, ज्यांनी लोकशाही समृद्ध करण्याचे काम केले आहे, ज्यामुळे कोणत्याही देशातील ऐक्य, अखंडता, धर्मनिरपेक्षता, समाजवादी गुण वाढले आहेत.


 

अशी अनेक उदाहरणे आपण पाहत आहोत, जी वरील बाबींची पूर्तता करतात ज्यात एखादी व्यक्ती 'INDIA AGAINST CORRUPTION'पाहू शकते, जी भ्रष्टाचाराविरोधात एक मोठी मोहीम होती जी रस्त्यावर तसेच सोशल मीडियावर लढली गेली. यामुळे अण्णा हजारे यांच्या चळवळीत मोठ्या संख्येने लोक सामील झाले आणि त्यांनी प्रभावशाली बनविला.

 

2014 च्या निवडणुकांदरम्यान सोशल मीडियाचा तीव्र वापर करून सर्वसामान्यांना निवडणुकांविषयी जागरूक करण्यात राजकीय पक्षांनी महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावली. या सार्वत्रिक निवडणुकीत सोशल मीडियाच्या वापरामुळे मतदानाची टक्केवारी वाढली, तसेच तरूणांमध्ये निवडणुकीबद्दल जनजागृतीही वाढली. सोशल मीडियाच्या माध्यमातून 'निर्भया'ला न्याय मिळावा यासाठी मोठ्या संख्येने तरुण रस्त्यावर उतरले आणि सरकारला दबाव आणून नवीन व अधिक प्रभावी कायदा करण्यास भाग पाडले.

 

सोशल मीडिया लोकप्रियतेच्या प्रसारासाठी एक उत्तम व्यासपीठ आहे, जिथे एखादी व्यक्ती स्वत: किंवा त्याच्या कोणत्याही उत्पादनांना अधिक लोकप्रिय बनवू शकते. आज चित्रपट, टीव्ही कार्यक्रमांचे ट्रेलरही सोशल मीडियावरून प्रसारित होत आहेत. फेसबुक, व्हॉट्सअ‍ॅप, इन्स्टाग्राम ही काही प्रमुख प्लॅटफॉर्म असल्याचे सोशल मीडियावरून व्हिडिओ व ऑडिओ चॅटची सोय करण्यात आली आहे.


 

सोशल मीडिया सकारात्मक भूमिका बजावताना काही लोक त्याचा गैरवापरही करतात. चुकीच्या मार्गाने सोशल मीडियाचा वापर करून, असे लोक दुर्दैवी हेतू पसरवून लोकांना फूट पाडण्याचा प्रयत्न करतात. दिशाभूल करणारी आणि नकारात्मक माहिती सोशल मीडियावरुन शेअर केली जाते, ज्याचा जनतेवर विपरित परिणाम होतो, जम्मू-काश्मीरसारख्या राज्यात सोशल मीडियावरही सरकारने बंदी घालावी लागली आहे. मध्य प्रदेश आणि महाराष्ट्रातील शेतकरी आंदोलनात सोशल मीडियावरही बंदी घालण्यात आली होती जेणेकरून समाजविरोधी घटक शेतकरी आंदोलनाच्या वेषात कोणतीही मोठी घटना घडवू नयेत.

 

ज्याप्रमाणे एका नाण्याच्या दोन बाजू असतात, त्याचप्रमाणे सोशल मीडियालाही दोन बाजू आहे, त्या खालीलप्रमाणेः

 

दैनंदिन जीवनात सोशल मीडियाचा प्रभाव

• हे अत्यंत वेगवान संप्रेषणाचे माध्यम आहे

• हे एका ठिकाणी माहिती संकलित करते

• सहज बातम्या पुरवतो

• सर्व वर्गांसाठी आहे, मग तो शिक्षित वर्ग असो वा अशिक्षित वर्ग

• कोणतीही सामग्री कोणत्याही प्रकारे कोणत्याही सामग्रीचा मालक नाही

• फोटो, व्हिडिओ, माहिती, कागदपत्रे इत्यादी सहज सामायिक करता येतात

 

सामाजिक मीडिया दुष्परिणाम

• हे बरीच माहिती प्रदान करते, त्यापैकी बर्‍याच गोष्टी दिशाभूल करणार्‍या देखील असते

• माहिती कोणत्याही प्रकारे विकृत केली जाऊ शकते

• कोणतीही माहिती ती उत्तेजक बनविण्यासाठी बदलली जाऊ शकते ज्याचा वास्तविकतेशी काही संबंध नाही

• येथे कंटेटच मालक नसल्यामुळे मूळ स्त्रोतचा अभाव

• प्रायव्हेसी पूर्णपणे खंडित होते

• फोटो किंवा व्हिडिओ संपादित करून गोंधळ पसरवलं जाऊ शकतं. यामुळे कधीकधी दंगे देखील उद्भवू शकतात

• सायबर गुन्हेगारी सोशल मीडियाशी संबंधित सर्वात मोठी समस्या आहे

Saturday, 14 January 2023

मकरसंक्रांत

 मकरसंक्रांत माहिती मराठी :-

                                    मकर संक्रांतीला महाराष्ट्रात नुसतेच संक्रांत म्हणतात. मकर संक्रांती (उत्तरायण/ माघी/ संक्रांती), ज्याला पश्चिम बंगालमध्ये मोकोर सोनक्रांती म्हणूनही ओळखले जाते आणि नेपाळमध्ये माघे संक्रांती, येथे 'संक्रांती' म्हणजे 'हस्तांतरण', हा दिवस सूर्याचा मकर राशीत संक्रमण दिवस मानला जातो. आता हिंदू दिनदर्शिकेमध्ये सूर्य उत्तरेकडे सरकतो. सूर्य या देवतेला समर्पित, अनेक स्थानिक बहु-दिवसीय उत्सव संपूर्ण भारतात आयोजित केले जातात. ग्रेगोरियन दिनदर्शिकेनुसार जानेवारी महिन्याशी सुसंगत सूर्य मकर राशीत प्रवेश करतो तो दिवस दरवर्षी साजरा केला जातो. सूर्याच्या मकर राशीत प्रवेशाचा तो पहिला दिवस आहे.

लीप वर्षांमध्ये एक दिवस जोडल्यामुळे, मकर संक्रांतीची तारीख थोडी बदलू शकते. लीप वर्षात ते 15 जानेवारीला येते, अन्यथा 14 जानेवारीला.

मकर संक्रांतीशी संबंधित सण आसाममध्ये माघ बिहू, पंजाबमध्ये माघी, हिमाचल प्रदेशात माघी साजी, जम्मूमध्ये माघी संग्रांद किंवा उत्तरायण, हरियाणामध्ये सक्रत, राजस्थानमध्ये सकरत, मध्य भारतात सुकरात, पोंगल अशा विविध नावांनी ओळखले जातात. तामिळनाडूमध्ये उत्तरायण, गुजरात आणि उत्तर प्रदेश, उत्तराखंडमध्ये घुघुटी, बिहारमध्ये दही चुरा, ओडिशामध्ये मकर संक्रांती, कर्नाटक, महाराष्ट्र, गोवा, पश्चिम बंगाल (ज्याला पौष संक्रांती देखील म्हणतात), उत्तर प्रदेश (खिचडी संक्रांती देखील म्हणतात), उत्तराखंड (ज्याला उत्तरायणी देखील म्हणतात) किंवा सोप्या भाषेत, आंध्र प्रदेश आणि तेलंगणामधील संक्रांती, माघे संक्रांती (नेपाळ), सोंगक्रान (थायलंड), थिंगयान (म्यानमार), मोहन सोंगक्रान (कंबोडिया), आणि शिशूर सेनक्राथ (काश्मीर).

                              मकर संक्रांती सामाजिक सण जसे की रंगीबेरंगी सजावट, ग्रामीण मुलांनी घरोघरी जाणे, गाणी गाणे आणि काही भागात भेटवस्तू मागणे, मेळे, नृत्य, पतंग उडवणे, बोनफायर आणि मेजवानी यांसारख्या सामाजिक उत्सवांनी साजरी केली जाते. इंडोलॉजिस्ट डायना एल. एक यांच्या मते मघा मेळ्याचा उल्लेख हिंदू महाकाव्य महाभारतात आहे. अनेक निरीक्षक पवित्र नद्या किंवा तलावांवर जातात आणि सूर्याला धन्यवाद देण्यासाठी स्नान करतात. दर बारा वर्षांनी, हिंदू कुंभमेळ्यासह मकर संक्रांत पाळतात - जगातील सर्वात मोठ्या सामूहिक तीर्थक्षेत्रांपैकी एक, अंदाजे 60 ते 100 दशलक्ष लोक या कार्यक्रमाला उपस्थित राहतात. या कार्यक्रमात, ते सूर्याला प्रार्थना करतात आणि गंगा आणि यमुना नदीच्या प्रयागराज संगमावर स्नान करतात, ही परंपरा आदि शंकराचार्यांना दिली जाते.

शेतीशी आणि सौरकालगणनेशी संबंध –:

                          हा भारतीय सण सौर कालगणनेशी संबंधीत अतिशय महत्वाचा सण असुन शेतीशी देखील संबंधीत आहे. मकरसंक्रांतीपासुन हळुहळु दिवस मोठा होत जातो आणि रात्र लहान होत जाते. सुर्याची तीव्रता दाहकतेत बदलत पुढेपुढे सरकायला लागते आणि साधारण 10 ते 15 दिवसांच्या अंतराने रथसप्तमी असते (मकरसंक्रांतीपासुन ते रथसप्तमी पर्यंत अनेक सुवासिनी हळदीकुंकवाचे आयोजन करतात.)
असं म्हणतात की या रथसप्तमीपासुन सुर्याच्या रथाला घोडे लागतात आणि सुर्यदेव चांगलेच मनावर घेतल्याप्रमाणे आग ओकायला (तापायला) सुरूवात करतात.

मकरसंक्रांतीचे आहारदृष्टया महत्व –:

                               मकरसंक्रांतीला सुवासिनी एकमेकिंना सुगडयाचे वाण देतात या वाणात हरभरे, मटर, बोरं, उस, गहु, तीळ, नाणे, असल्याचे आपण पाहातो. (हरभरे, मटर, बोरं, गव्हाच्या ओंब्या या दिवसांमध्येच विपुल प्रमाणात उपलब्ध असल्याने वाणात त्याचा समावेश आपल्याला पहायला मिळतो) ऊस, हरभरे, बोरं, गव्हाच्या ओंब्या, तीळ सुगडयात भरून हे वाण महिला वर्ग ज्यापध्दतीने एकमेकिंना देतं त्याचप्रमाणे पंढरपुरच्या रूक्मिणीला देखील सवाष्ण स्त्रिया आजच्यादिवशी हे वाण देण्याकरता गर्दी करतांना दिसुन येतात.

महाराष्ट्रातील मकरसंक्रांत हा सन कसा साजरा करतात? 

मकरसंक्रांतीला काळे कपडे घालण्याची, एकमेकांना देण्याची देखील प्रथा आहे. “तिळगुळ घ्या आणि गोडगोड बोला” असं म्हणण्याची संधी आपल्याला केवळ या सणालाच मिळते बरं कां! तिळ आणि गुळ हे उष्ण असल्याने या थंडीच्या मौसमात आपल्या शरीरात आवश्यक उष्णतेची गरज तिळगुळ पुर्ण करतं आणि याच मुख्य कारणामुळे मकरसंक्रांतीला तिळगुळ देण्याची परंपरा सुरू झाली असावी.

मकरसंक्रांती आणि पतंग –:

सुवासिनी या दिवसांमध्ये हळदीकुंकवाचे आयोजन करतात हे तर समजले पण बालगोपाळांचे काय ? तर मंडळी बालगोपाळ तल्लीन असतात आपल्या मोठया भावाबरोबर, मित्रमंडळींबरोबर वडीलधा.या माणसांसोबत पंतग उडविण्यात. भरपुर ठिकाणी पंतग मोहोत्सव देखील आयोजित केल्या जातो. . . पतंग बनविण्याचे देखील शिकविण्यात येते. पतंग उडविण्याची खरी मजा आणि उत्सव पाहाण्याकरता हजारो पर्यटक या दिवसांमध्ये गुजरात ला भेट देतात कारण गुजरात राज्यात या दिवसांमध्ये लाखो पतंगी आकाशात विविध आकारात उडत असल्याचे आपल्याला दिसते.

या पतंग उडविण्याचे शास्त्रीय कारण पाहिल्यास आपल्याला सहज लक्षात येईल की थंडीच्या या दिवसांमध्ये सुर्याच्या सान्निध्यात वेळ घालवण्याकरता पतंगी पेक्षा चांगले कारण कोणतेही असु शकत नाही. आणि म्हणुनच मकरसंक्रांतीला पतंग उडविण्याची परंपरा सुरू झाली असावी.

Tuesday, 10 January 2023

भारतातील शेती पद्धती .

 भारतातील शेती पद्धती :-

                                         

                        भारतात सर्वात जास्त शेतीस योग्य असलेल्या ठिकाणांनुसार, भारतात शेती प्रणालींचा रणनीतिक उपयोग केला जातो. भारतातील शेतीव्यवस्थेत लक्षणीय योगदान देणारी शेती व्यवस्था ही उपजत शेती, जैविक औद्योगिक शेती आहे. भारताची अर्थव्यवस्था ही शेती क्षेत्राशी निगडीत आहे. भारताला कृषीप्रधान देश म्हणून ओळखल्या जाते. त्यामुळे शेतीला अनन्यसाधारण असे महत्त्व आहे. प्रख्यात शेतीतज्ञ व शेतकऱ्यांचे कैवारी वसंंतराव नाईक यांनी 'शाश्वत शेती' ,'उन्नत शेती'चा संदेश‌ देत भारतीय शेतीला नवे आयाम देण्याचे कार्य केले. भारतातील शेती क्षेत्र भौगोलिक स्थितिनूसार भिन्न आहे; काही बागकाम, लेखी शेती, ऍग्रोफोरेस्ट्री आणि इतर बऱ्याच गोष्टींवर आधारित आहेत. भारताच्या भौगोलिक स्थानामुळे काही भागात वेगवेगळे हवामान असते अशा प्रकारे हवामान प्रत्येक क्षेत्राच्या शेती उत्पादनास वेगळ्या पद्धतीने प्रभावित करते.भारताच्या शेतीची एक विस्तृत पार्श्वभूमी आहे जी कमीत कमी १० हजार वर्षापूर्वीची आहे. सध्या जगात भारताचा कृषी उत्पादनात दुसरा क्रमांक आहे. २००७ मध्ये शेती ती आणि इतर उद्योगांनी भारताच्या जीडीपीच्या १६% दरापेक्षा अधिक उत्पादन केले.देशाच्या जीडीपीच्या दरामध्ये कृषीच्या योगदानात सतत घट झाल्यानंतरही देशातील सर्वात मोठा उद्योग आणि देशाच्या सामाजिक-आर्थिक विकासात शेती महत्त्वाची भूमिका बजावते.गहू, तांदूळ, कापूस, गहू, रेशीम, भुईमूग आणि इतर डझनभर उत्पादन करणारा जगातील भारत हा दुसऱ्या क्रमांकाचा देश आहे. भाज्या आणि फळे यांचे हे सर्वात मोठे कापनीयंत्र देखील आहे जे अनुक्रमे ८.६% आणि १०.९% एकूण उत्पादन दर्शवते. भारतात उत्पादित होणारे मुख्य फळ आंबा, पपई, चिकू आणि केळी आहेत. जगात भारतामध्ये सर्वात जास्त पशुधन असून ते २८१ दशलक्ष इतके आहे.


भारतातील प्रत्येक प्रदेशामध्ये विशिष्ट माती आणि हवामान आहे जे विशिष्ट प्रकारच्या शेतीसाठीच योग्य आहे. भारताच्या पश्चिम भागामध्ये बऱ्याच ठिकाणी दरवर्षी ५० सें.मी. पेक्षा कमी पाऊस पडतो, म्हणून शेतीव्यवस्था ही पिकाची लागवड करण्यास प्रतिबंधित असते ज्यामुळे दुष्काळ पडतात आणि बहुतेक शेतकरी एका पिकासाठी प्रतिबंधित असतात. गुजरात, राजस्थान, दक्षिण पंजाब आणि उत्तर महाराष्ट्रामध्ये असे वातावरण असल्यामुळे शेतकरी ज्वारी, बाजरी आणि वाटण्यासारखे उपयुक्त पिकांचे उत्पादन घेतो. याउलट, भारताच्या पूर्वेकडील बाजूस सरासरी १००-२०० सें.मी. पावसाचे सिंचन केलेले आहे, म्हणून या प्रदेशांमध्ये पिकामध्ये दुप्पट वाढ करण्याची क्षमता आहे. पश्चिम किनारपट्टी, पश्चिम बंगाल, बिहारचे काही भाग, उत्तर प्रदेश आणि आसाम ह्या भागामध्ये असे वातावरण आहे आणि यामुळेच तेथील शेतकरी तांदूळ, ऊस, ताग अशी बरीच पिके घेतात.

                भारतात तीन वेगवेगळ्या प्रकारचे पीक घेतले जातात. भारतात प्रत्येक पिक त्यांच्या प्रकारानुसार वेगवेगळ्या हंगामात घेतले जाते.खरीप पिके पावसाळ्याच्या सुरुवातीपासून, ते हिवाळ्याच्या सुरुवातीपर्यंत, जून ते नोव्हेंबर पर्यंत घेतले जातात. त्यामध्ये तांदूळ, मका, बाजरी, भुईमूग, मूंग आणि उडीद ही पिके समाविष्ट होतात.

                नद्या, जलाशये, टाक्या आणि विहिरी यांच्याद्वारे शेतीमध्ये पाणी पुरवून सिंचन व्यवस्थेच्या सहाय्याने पिकांची लागवड होते तेव्हा सिंचन शेती होते.गेल्या शतकात, भारताची लोकसंख्या तिपटीने वाढली आहे.वाढती लोकसंख्या आणि त्याचबरोबर अन्नाची मागणी वाढल्याने शेती उत्पादनासाठी पाणी आवश्यक आहे.पुढच्या दोन दशकात अन्नधान्याचे उत्पादन ५० टक्क्यांपेक्षा जास्त वाढवण्यासाठी आणि भारतातील टिकाऊ शेतीच्या उद्दीष्टात पोहचण्याच्या प्रयत्नांना पाणी आवश्यक भूमिका बजावणार आहे.असे निदर्शनास आले की भारतात शेती उत्पादनातील वाढ सिंचनामुळे होत आहे;सन १९५० मध्ये सिंचनाखालील शेतीचे क्षेत्र २२.६ दशलक्ष हेक्टरवरून १९९० मध्ये ५९ दशलक्ष हेक्टर झाले. १९५१आणि १९९० च्या दरम्यान सुमारे १३५० मोठ्या आणि मध्यम आकाराचे सिंचन कार्य सुरू झाले आणि त्यापैकी सुमारे ८५० पूर्ण झाले.

                                पिकात फेरबदल करणे हा शेतीच्या उपजीविकेचा एक प्रकार आहे. मातीचा पोत क्षमता कीटक आणि तण ह्यामुळे शेतीची उप्तादन क्षमता कमी होते .शेतीला पिक न घेता तापवले की, जमिनीचा भूभाग तापतो आणि त्यामुळे शेतजमीन पुन्हा पिक घेण्यासाठी तयार होते. ताग माइन बटाटे ही पिके घेतली जातात . अशा प्रकारच्या पिकांची लागवड पूर्व आणि उत्तर-पूर्व भागात डोंगराळ प्रदेशांवर आणि आसाम, मेघालय, नागालॅंड, मणिपुर, त्रिपुरा, मिझोरम, अरुणाचल प्रदेशसारख्या वन क्षेत्रामध्ये प्रमुखाने करतात. शेतीला पिक न घेता तापवले की, जमिनीचा भूभाग तापतो आणि त्यामुळे शेतजमीन पुन्हा पिक घेण्यासाठी तयार होते.पावसाळ्यात तांदूळ, भाजी, भात गहू, लहान बाजरी, मुळा ही पिके आणि पाले भाज्या ह्यासारखी पिके घातली जातात .ईशान्य भारतातील शेतीच्या ८५% पिकांची लागवड करावयाची आहे. सलग एकाच पिकाची लागवड केल्यामुळे जमिनीला नैसर्गिक स्थितीत येण्यासाठी पुरेसा वेळ मिळत नाही. यामुळे पर्यावरणाची लवचिकता मोडली जाते आणि जमिनीचा पोत खालावतो.

                        व्यवसायावर आधरित शेतीमध्ये , मोठया प्रमाणावर लागवड करून व्यावसायिक पिके घेतली जातात आणि जास्त पैसे मिळविण्यासाठी ती पिके इतर देशांमध्ये पाठवली जातात.ही प्रणाली गुजरात, तमिळनाडु, पंजाब, हरियाणा आणि महाराष्ट्रसारख्या कमी लोकसंख्या असलेल्या भागात सामान्य आहे.गहू, कापूस, ऊस, आणि मका ही व्यावसायिक पिकांची काही उदाहरणे आहेत.सखोल व्यापारी शेती : ही शेतीची एक प्रणाली आहे की ज्यात तुलनेने मोठ्या प्रमाणावर भांडवल किंवा श्रम जमिनीच्या तुलनेत मोठ्या प्रमाणात लागू होतात.


लोकसंख्या वाढीमुळे जमीनधारकांच्या संख्येत घट होत आहे. पश्चिम बंगाल सखोल व्यवसायिक शेती करतो.


विस्तृत व्यावसायिक शेती: ही शेतीची एक प्रणाली आहे ज्यात तुलनेने मोठ्या प्रमाणावर भांडवल किंवा श्रमाची गुंतवणूक मोठ्या प्रमाणात जमिनीच्या ठिकाणी केली जाते.कधीकधी जमिनीची उत्पादन क्षमता पुन्हा मिळविण्यासाठी जमीन पडीत ठेवावी लागते.श्रमिकांची कमतरता आणि त्यांच्या श्रमाची किंमत खूप जास्त असल्यामुळे व्यावसायिक शेती ही माशिनकृत आहे.

वृक्षारोपण शेती: रोपावाटिका ही बहुतेक उष्णकटिबंधीय किंवा उप-उष्णकटिबंधीय देशांमध्ये मोठया प्रमाणात आहे. त्या रोपांचा तिथे वापर करन्यावजी ती रोपे दुसऱ्या ठिकाणी विकतात.

व्यावसायिक धान्य शेती: ह्या प्रकारची शेती तंत्राच्या साहाय्याने केली जाते. कमी पाऊस आणि लोकसंख्येची घनता कमी असलेल्या क्षेत्रामध्ये प्रामुख्याने आणि विस्तृत प्रमाणात व्यावसायिक धान्य शेती केली जाते.

भारतातील कोरड्या प्रदेशांमध्ये मध्ये लोकसंख्येत व प्राण्यांच्या संख्येत झपाट्याने वाढ झाल्यामुळे धान्य, चारा आणि इंधन लाकडाची मागणी वाढत आहे.भारतातील काही प्रदेशांमध्ये पाऊस कमी (१००-४०० मिमी. "१") असल्यामुळे आणि तिथल्या शेतजमिनीमध्ये आवश्यक खनिजे पोषक तत्त्वांची कमी उपलब्धता असल्यामुळे त्या प्रदेशामधील शेती उत्पादन कमी आहे.शेतामध्ये जैविक तंत्रज्ञांचा उपयोग करून कोरडवाहू शेतीचा उत्पादन स्तर वाढवून ही मागणी पूर्ण करता येते ज्यामुळे शेतामधील मातीचे भौतिक गुणधर्म तसेच जैविक प्रक्रिया सुधारते.भारतातील कोरडवाहू शेतांमध्ये वैरणशेती करून जमिनीचा कस पुन्हा भरून काढण्यासाठी जंगलातील शेतीचा उपयोग केला जातो .


विशेषतः कोरडवाहू शेतजमिनीवर सेंद्रिय शेती करण्यासाठी शेतकऱ्यांना प्रोत्साहन दिले जात आहे. पिकांच्या लागवडीची पद्धत, नांगरणीची पद्धत किंवा इतर व्यवस्थापन पद्धतींचा वारंवार वापर करतात तेव्हा संरचनात्मकदृष्ट्या संबंधित भौतिक गुणधर्म आणि मातीची जैविक प्रक्रिया बदलते. जमिनीचा कस वाढवण्यासाठी जैविक प्रक्रिया करून जमिनीची उत्पादन क्षमता वाढवली जाऊ शकते.शेतीमध्ये सेंद्रिय पदार्थांची सतत उलथापालथ करून पिक घेण्यासाठी संतुलित पोषण प्रदान करते.

Thursday, 5 January 2023

द्राक्ष माहिती मराठी | Grapes Information in Marathi

 द्राक्ष माहिती मराठी | Grapes Information in Marathi.

Grapes Information in Marathi : आज आपण द्राक्षांबद्दल जाणून घेणार आहोत, द्राक्ष म्हणजे काय? याशिवाय द्राक्षाच्या वेलीची संपूर्ण माहितीही आपण या लेखात घेणार आहोत. द्राक्षे खाण्याचे काय फायदे आहेत? याशिवाय द्राक्ष लागवडीशी संबंधित काही माहितीही आपण जाणून घेणार आहोत.
झाडाचे वर्णन : द्राक्षाची वाढ वेलीवर होते. द्राक्षाचे वेल वाढविण्यासाठी मांडव तयार करतात. द्राक्षामध्ये बी असलेले व बी नसलेले असे दोन प्रकार आहेत.
पाने : द्राक्षाची पाने आकाराने लहान व हिरवी असतात.
रंग : द्राक्षांचे हिरवे व काळे असे दोन रंग पहावयास मिळतात. कच्ची द्राक्षे हिरवी असून पिकल्यानंतर पिवळसर रंगाची होतात.
आकार : द्राक्षांचा आकर लंबगोलाकार असतो. त्याचे मणी एकमेकांना जोडले जाऊन घड तयार होतो.
फुले : द्राक्षांच्या झाडाला येणारी फुले पिवळसर रंगाची असतात.
चव : द्राक्षे कच्ची असताना चवीला आंबट असतात. पिकल्यानंतर द्राक्षांची चव आंबट-गोड होते.
उत्पादन क्षेत्र : भारतात पंजाब, हरियाणा, महाराष्ट्रात पुणे, सातारा, नाशिक व गुजरातमध्ये खेडा जिल्ह्यात द्राक्षांची लागवड केली जाते. युरोपमध्ये फ्रान्स व इटली आणि अमेरिकेमध्ये कॅलिफोर्निया येथे मोठ्या प्रमाणात द्राक्षांची लागवड केली जाते.
जाती : सोनाका, थॉमसन, गणेश, शरद, सिडलेस, बेंगलोर, पर्पल,
उत्पादने : द्राक्षे वाळवून त्यापासून बेदाणे, किसमीस, मनुके तयार करतात. ज्यूस, मद्य तयार करण्यासाठीदेखील द्राक्षाचा उपयोग होतो.
जीवनसत्त्व : द्राक्षामध्ये ए, बी आणि सी जीवनसत्त्वे, तसेच लोह निर्माण करणारे पौष्टिक घटक, भरपूर पिष्टमय पदार्थ असतात.
फायदे : शरीर जर दुर्बल असेल, त्वचा कोरडी, शुष्क बनली असेल, तर द्राक्ष खाल्ल्याने हे रोग दूर होतात . वजनात वाढ होत नसेल तर द्राक्षे खाल्ल्याने वजन वाढण्यास मदत होते. द्राक्षे खाण्यापूर्वी नेहमी स्वच्छ धुऊन खावीत.
द्राक्ष वेल माहिती
द्राक्षे ही एक प्रकारची फळे आहेत जी लाकडी वेलीवर उगवतात. त्याची वेल इतर घुंगरांपेक्षा मजबूत असते. द्राक्षे कच्ची आणि न सोललेली खातात. हे सामान्यतः जेली, जॅम, रस, वाइन आणि फळांच्या सॅलडमध्ये वापरले जाते. द्राक्षांना इंग्रजी भाषेत ‘ग्रेप’ म्हणतात. द्राक्ष हा शब्द फ्रेंच भाषेतून आला आहे. त्याला संस्कृतमध्ये द्राक्ष म्हणतात.
वनस्पतिदृष्ट्या ते व्हिटॅसी कुटुंबातील आहे, जे व्हिटिसचे वंश आहे. द्राक्षांपासून मनुका देखील तयार केला जातो. शरीराला ऊर्जा देण्यासाठी हे खूप फायदेशीर आहे. याच्या आत असलेले पोषक तत्व आपल्या शरीराला निरोगी ठेवतात, याला एक प्रकारचे सौंदर्य वाढवणारे फळ देखील म्हटले जाते. त्याच्या आत सापडलेल्या गुणधर्मांमुळे, त्याला आईच्या दुधाप्रमाणे पौष्टिक दर्जा दिला जातो.

द्राक्षे अनेक रंगात येतात. हे वेगवेगळ्या प्रजातींनुसार वेगवेगळ्या रंगात घेतले जाते. पण सहसा हिरवी द्राक्षे सर्वाधिक दिसतात. याशिवाय, गडद निळा, पिवळा, हिरवा, काळा, गुलाबी, लाल आणि नारिंगी रंग आहे. हिरव्या रंगाची द्राक्षे सुरुवातीला पांढरी असतात. हे घडांमध्ये येते, एका घडामध्ये सुमारे २०-३०० द्राक्षे असतात. सामान्य द्राक्षे गोलाकार असतात.


याशिवाय काही द्राक्षे जातीनुसार उंचही असतात. द्राक्षाच्या घडाची लांबी सुमारे ६ ते १२ इंच असते. द्राक्षाच्या पानाचा आकार मानवी हातासारखा असतो. ज्याचा रंग हिरवा आहे. या वनस्पतीचा हंगाम मार्च ते सप्टेंबर पर्यंत असतो. त्यानंतर ही फुले फळांमध्ये बदलू लागतात. जर त्याची वेल योग्य प्रकारे वाढविली गेली तर ती सुमारे १०-२० फूट वाढू शकते.

द्राक्ष शेती माहिती
जगाच्या सर्व भागात द्राक्षांची लागवड मोठ्या प्रमाणावर केली जाते. ही एक सदाहरित वनस्पती आहे. जर तुम्ही त्यात यशस्वी झालात, तर ते तुम्हाला दीर्घकाळात उत्पन्न आणि नफा दोन्ही देते. एकदा तुम्ही तुमच्या जमिनीवर द्राक्षाचे रोप लावले की ते तुमच्या जमिनीवर १० ते १५ वर्षे टिकते.


द्राक्ष शेती-Grapes-farm
द्राक्ष शेती
जर तुम्ही त्याची चांगली काळजी घेतली तर तुमची झाडे यापेक्षा जास्त काळ जगू शकतात. द्राक्षे लागवडीपूर्वी त्याची संपूर्ण माहिती घेणे आपल्यासाठी खूप महत्वाचे आहे. कारण त्यात तुम्हाला खूप पैसा खर्च करावा लागेल. त्याची लागवड करण्यासाठी तुम्हाला परवाना देखील आवश्यक आहे.

कारण द्राक्षापासून वाईन बनवली जाते. जर तुम्हाला द्राक्षे पिकवायची असतील तर ती स्वतःच्या शेतात करा. कारण जर तुम्ही भाड्याने शेती घेतली आणि शेती केली तर खूप खर्च येतो. तुम्हाला हे फार्म सुमारे १० वर्षे किंवा त्याहून अधिक काळासाठी भाड्याने घ्यावे लागेल.


द्राक्षे कुठे पिकवली जातात
कर्नाटक, तामिळनाडू, हरियाणा, मध्य प्रदेश, हिमाचल प्रदेश, मिझोराम, पंजाब, महाराष्ट्र, आंध्र प्रदेश आणि जम्मू आणि काश्मीर यासह भारताच्या जवळजवळ सर्व भागांमध्ये द्राक्षांची लागवड केली जाते. पण जर तुम्हाला प्रश्न पडला असेल की, भारतात द्राक्षांची सर्वाधिक लागवड कुठे होते? द्राक्षांची राजधानी म्हणून ओळखल्या जाणाऱ्या नाशिक, महाराष्ट्रामध्ये भारतात द्राक्षांची लागवड सर्वाधिक होते.

द्राक्षांची लागवड कशी केली जाते
द्राक्ष शेतीसाठी आधी अनुभव घेणे तुमच्यासाठी खूप महत्वाचे आहे. द्राक्षाची लागवड कधी केली जाते? द्राक्षांची लागवड त्याच्या कलमांवर अवलंबून असते. त्याची कटिंग वर्षातून दोनदा केली जाते. सप्टेंबरमध्ये एकदा आणि एप्रिलमध्ये एकदा, तुम्ही त्याची रोपे एप्रिल महिन्यात लावू शकता. हे कटिंग वेगवेगळ्या प्रदेशात वेगवेगळ्या महिन्यात करता येते. ते हंगामावर अवलंबून असते. एक बिघा जमिनीत सुमारे चारशे झाडे लावली आहेत.

सुरुवातीच्या काळात तुम्हाला या शेतीत जास्त खर्च करावा लागतो. त्यानंतर तुम्हाला फक्त त्याच्या औषधांवरच खर्च करावा लागेल. यासाठी येथील हवामान कोरडे आणि उष्ण असले पाहिजे. जर तुम्ही ते खूप थंड तापमान असलेल्या भागात लावले तर ते योग्यरित्या कार्य करत नाही. आपल्याकडे द्राक्ष शेतीमध्ये खूप जोखीम आहे. सर्वात मोठा धोका हवामानाचा आहे. जर तुमची झाडे फळ देत असतील आणि हवामान खराब असेल, गारांचा वर्षाव झाला तर त्यामुळे पिकाचे मोठे नुकसान होते.

black-Grapes-farm
द्राक्षे खाण्याचे फायदे आणि नुकसान
उन्हाळ्यात द्राक्षे येतात. हे एक लहान आणि रसाळ फळ आहे. ते प्रत्येक व्यक्तीला आवडते. ते खाल्ल्याने शरीरात ऊर्जा निर्माण होते. सर्वात चांगली गोष्ट म्हणजे ते खाण्यासाठी तुम्हाला फळ सोलण्याची गरज नाही. तुम्ही ते न सोलता खाऊ शकता. बेदाणे द्राक्षापासून बनवले जातात. त्यात पोषक तत्वे पुरेशा प्रमाणात आढळतात. ज्यामध्ये व्हिटॅमिन सी, ई, फायबर आणि कॅलरीजसह अनेक घटक समाविष्ट आहेत.
द्राक्षांमध्ये असलेले स्वेराट्रोल आपल्या शरीराच्या त्वचेसाठी खूप महत्वाचे आहे. याशिवाय त्याच्या आत पॉलिफेनॉल सनबर्न देखील आढळते, जे आपल्या त्वचेला उन्हापासून वाचवते, जेव्हा आपण घराबाहेर उन्हात जातो तेव्हा ते आपल्याला अल्ट्राव्हायोलेट किरणांपासून वाचवते. जर तुम्हाला तुमची त्वचा निरोगी ठेवायची असेल तर तुम्ही द्राक्षांचे सेवन सुरू करू शकता.
हे लहान फळ आपल्या केसांसाठी देखील खूप महत्वाचे आहे. जर आपण त्याचे सेवन केले तर आपल्या केसांना त्यातून अनेक पोस्टिक घटक मिळतात. यामध्ये Proanthocyanidins आढळते, जे आपले केस काळे आणि घट्ट करण्यास उपयुक्त आहे. याशिवाय त्याच्या सालीमध्ये पॉलिफेनॉलही आढळते. हे आपल्या आरोग्यासाठी देखील फायदेशीर आहे.
द्राक्षे खाल्ल्याने आपल्या शरीरातील रक्तवाहिन्या सामान्य राहतात. ज्यामुळे उच्च रक्तदाबाच्या समस्येचे निदान होते. आठवड्यातून तीन ते चार दिवस तुम्ही द्राक्षे खाऊ शकता. यामुळे रक्तदाब सामान्य राहतो.
हृदयाशी संबंधित आजारांमध्येही द्राक्षांचे सेवन फायदेशीर ठरते.
यामध्ये असलेले लोह आपल्या शरीरात अनेक आजार होण्यापासून प्रतिबंधित करते. मधुमेह असलेल्या व्यक्तीला द्राक्षे दिल्यास साखरेची पातळी सामान्य राहते.
वजन वाढवण्यासाठी द्राक्षे खूप फायदेशीर आहेत. याच्या सेवनाने पोटाशी संबंधित आजार होत नाहीत. तुम्ही द्राक्षाचा रस देखील पिऊ शकता. द्राक्षाचा रस पिण्याचे फायदे अनेक आहेत. आठवड्यातून एकदा किंवा दोनदा तुम्ही द्राक्षाचा रस पिऊ शकता.
द्राक्षे खाण्याचे नुकसान
तसे, कोणत्याही फळाचे कोणतेही नुकसान नाही. पण जर आपण काहीही जास्त खाल्लं तर ते हानिकारक ठरू शकतं. त्याचप्रमाणे द्राक्षाचे फायदे आणि तोटे दोन्ही आहेत. जर तुम्ही योग्य प्रमाणात खाल्ले तर तुम्हाला त्याचे फायदे मिळतात. पण जर तुम्ही जास्त प्रमाणात द्राक्षे खाल्ले तर त्याचे दुष्परिणाम देखील होऊ शकतात.


तुम्हाला आधीच काही समस्या असल्यास, द्राक्षे खाण्यापूर्वी तुम्ही डॉक्टरांचा सल्ला घ्यावा. लहान मुलांना द्राक्षे खायला देऊ नयेत. जर तुम्ही जास्त द्राक्षे खात असाल तर त्यामुळे तुमच्या शरीरावर ऍलर्जीचा त्रास होऊ शकतो.

या लेखात द्राक्षे खाण्याचे हे सर्व फायदे फक्त माहितीसाठी सांगण्यात आले आहेत. तुम्हाला द्राक्षाचे तोटे सांगून आमचा उद्देश तुम्हाला घाबरवण्याचा नसून तुम्हाला जागरुक करणे हा आहे. चवींसाठी कोणीही वस्तू जास्त प्रमाणात सेवन करू नये. द्राक्षे घेण्यापूर्वी तुमच्या डॉक्टरांचा सल्ला घ्या.

द्राक्षांची चव कशी असते
द्राक्ष हे उन्हाळ्यात येणारे फळ आहे, त्याचा प्रभाव थंड असतो, त्यामुळे उन्हाळ्याच्या दिवसात ते जास्त खाल्ले जाते. ते खाल्ल्याने शरीराला थंडावा मिळतो. उन्हाळ्यात पोटात उष्णता असल्यास द्राक्षांचे सेवन करू शकता.

आपण द्राक्षे कोणत्या वेळी खावीत
तुम्ही नेहमी सकाळी द्राक्षे खावीत. जर तुम्ही सकाळी याचे सेवन केले तर त्यात जास्त प्रमाणात असलेले पाणी तुम्हाला डिहायड्रेट होण्यापासून प्रतिबंधित करते. यासोबतच यामध्ये असलेली साखर तुम्हाला ऊर्जा देते. आणि तुमची पचनसंस्था निरोगी राहते.

द्राक्षे कशी खावीत – द्राक्षे खाण्याची योग्य पद्धत
जर तुम्ही उन्हाळ्यात द्राक्षे खात असाल तर आधी एक रात्र फ्रीजमध्ये ठेवा. यामुळे ते आणखी थंड होते. आणि तुम्हाला थंडावा देते. जर तुमच्या घरात फ्रीज नसेल तर तुम्ही तो बाहेरही ठेवू शकता, कारण कमी तापमानामुळे रात्री थंडी होतील.
द्राक्षे मिक्सरमध्ये मिसळून त्याचा रस देखील प्यायला जाऊ शकतो, तो देखील खूप फायदेशीर आहे.
याशिवाय तुम्ही त्यात चाट मसाला घालून फ्रूट चाट बनवूनही खाऊ शकता.
केक बनवताना तुम्ही त्यात द्राक्षे टाकू शकता, त्यामुळे केकला वेगळीच चव येते.
तुम्ही ग्रेपफ्रूट आईस्क्रीम बनवूनही खाऊ शकता, त्याची चवही खूप अप्रतिम आहे.
द्राक्षे खाण्याचे फायदे आणि नुकसान
उन्हाळ्यात द्राक्षे येतात. हे एक लहान आणि रसाळ फळ आहे. ते प्रत्येक व्यक्तीला आवडते. ते खाल्ल्याने शरीरात ऊर्जा निर्माण होते. सर्वात चांगली गोष्ट म्हणजे ते खाण्यासाठी तुम्हाला फळ सोलण्याची गरज नाही. तुम्ही ते न सोलता खाऊ शकता. बेदाणे द्राक्षापासून बनवले जातात. त्यात पोषक तत्वे पुरेशा प्रमाणात आढळतात. ज्यामध्ये व्हिटॅमिन सी, ई, फायबर आणि कॅलरीजसह अनेक घटक समाविष्ट आहेत.
द्राक्षांमध्ये असलेले स्वेराट्रोल आपल्या शरीराच्या त्वचेसाठी खूप महत्वाचे आहे. याशिवाय त्याच्या आत पॉलिफेनॉल सनबर्न देखील आढळते, जे आपल्या त्वचेला उन्हापासून वाचवते, जेव्हा आपण घराबाहेर उन्हात जातो तेव्हा ते आपल्याला अल्ट्राव्हायोलेट किरणांपासून वाचवते. जर तुम्हाला तुमची त्वचा निरोगी ठेवायची असेल तर तुम्ही द्राक्षांचे सेवन सुरू करू शकता.
हे लहान फळ आपल्या केसांसाठी देखील खूप महत्वाचे आहे. जर आपण त्याचे सेवन केले तर आपल्या केसांना त्यातून अनेक पोस्टिक घटक मिळतात. यामध्ये Proanthocyanidins आढळते, जे आपले केस काळे आणि घट्ट करण्यास उपयुक्त आहे. याशिवाय त्याच्या सालीमध्ये पॉलिफेनॉलही आढळते. हे आपल्या आरोग्यासाठी देखील फायदेशीर आहे.
द्राक्षे खाल्ल्याने आपल्या शरीरातील रक्तवाहिन्या सामान्य राहतात. ज्यामुळे उच्च रक्तदाबाच्या समस्येचे निदान होते. आठवड्यातून तीन ते चार दिवस तुम्ही द्राक्षे खाऊ शकता. यामुळे रक्तदाब सामान्य राहतो.
हृदयाशी संबंधित आजारांमध्येही द्राक्षांचे सेवन फायदेशीर ठरते.
यामध्ये असलेले लोह आपल्या शरीरात अनेक आजार होण्यापासून प्रतिबंधित करते. मधुमेह असलेल्या व्यक्तीला द्राक्षे दिल्यास साखरेची पातळी सामान्य राहते.
वजन वाढवण्यासाठी द्राक्षे खूप फायदेशीर आहेत. याच्या सेवनाने पोटाशी संबंधित आजार होत नाहीत. तुम्ही द्राक्षाचा रस देखील पिऊ शकता. द्राक्षाचा रस पिण्याचे फायदे अनेक आहेत. आठवड्यातून एकदा किंवा दोनदा तुम्ही द्राक्षाचा रस पिऊ शकता.
द्राक्षे खाण्याचे नुकसान
तसे, कोणत्याही फळाचे कोणतेही नुकसान नाही. पण जर आपण काहीही जास्त खाल्लं तर ते हानिकारक ठरू शकतं. त्याचप्रमाणे द्राक्षाचे फायदे आणि तोटे दोन्ही आहेत. जर तुम्ही योग्य प्रमाणात खाल्ले तर तुम्हाला त्याचे फायदे मिळतात. पण जर तुम्ही जास्त प्रमाणात द्राक्षे खाल्ले तर त्याचे दुष्परिणाम देखील होऊ शकतात.

तुम्हाला आधीच काही समस्या असल्यास, द्राक्षे खाण्यापूर्वी तुम्ही डॉक्टरांचा सल्ला घ्यावा. लहान मुलांना द्राक्षे खायला देऊ नयेत. जर तुम्ही जास्त द्राक्षे खात असाल तर त्यामुळे तुमच्या शरीरावर ऍलर्जीचा त्रास होऊ शकतो.

या लेखात द्राक्षे खाण्याचे हे सर्व फायदे फक्त माहितीसाठी सांगण्यात आले आहेत. तुम्हाला द्राक्षाचे तोटे सांगून आमचा उद्देश तुम्हाला घाबरवण्याचा नसून तुम्हाला जागरुक करणे हा आहे. चवींसाठी कोणीही वस्तू जास्त प्रमाणात सेवन करू नये. द्राक्षे घेण्यापूर्वी तुमच्या डॉक्टरांचा सल्ला घ्या.

वरील द्राक्ष माहिती मराठी वाचून आपल्याला द्राक्षाचे फायदे तोटे आणि महत्व या लेखातून आपल्याला समजले असेलच. Grapes Information in Marathi हा लेख आपल्याला आवडल्यास आपल्या मित्र परिवारासोबत फेसबुक व्हाट्सअँप आणि विविध सोशियल मेडिया शेअर करा. तसेच Information About Grapes in Marathi हा लेख कसा वाटला व अजून सफरचंदाबद्दल काही पाहिजे असेल तर आपण Comments द्वारे कळवा.

Draksh in Marathi या आम्ही दिलेल्या माहितीमध्ये काही चुकीचे आढळल्यास आपण तत्काळ आम्हाला Comment Box आणि Email लिहून कळवावे, तुम्ही दिलेली माहिती योग्य असल्यास आम्ही त्यामध्ये नक्की बदल करू. अधिक माहितीसाठी भेट द्या www.marathime.com ला.

द्राक्षे बद्दल वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न
कोणत्या रंगाची द्राक्षे आरोग्यासाठी फायदेशीर आहेत?
काळ्या रंगाची द्राक्षे आरोग्यासाठी उत्तम मानली जातात. अशी अनेक पोषक तत्वे यामध्ये आढळतात, ज्यामुळे शरीराची त्वचा आणि केस निरोगी होतात. हिरवी आणि लाल द्राक्षेही चांगली असली तरी त्यात काळ्या द्राक्षांपेक्षा कमी अँटिऑक्सिडंट्स असू शकतात.

त्वचेसाठी द्राक्षे फायदेशीर आहेत का?
द्राक्षांमध्ये व्हिटॅमिन सी आणि अँटीऑक्सिडंट्स आढळतात, जे शरीराची त्वचा निरोगी ठेवण्यासाठी खूप फायदेशीर असतात. याशिवाय, ते शरीराच्या त्वचेचे अल्ट्राव्हायोलेट कणांपासून संरक्षण करते, ज्यामुळे सुरकुत्या आणि काळे डाग पडत नाहीत.

द्राक्षे खाण्याचे तोटे काय आहेत?
द्राक्षे खाल्ल्यानंतर काही लोकांना अॅलर्जी किंवा पोट खराब होण्यासारख्या समस्या होतात. नियमित प्रमाणापेक्षा जास्त प्रमाणात सेवन केल्यास अपचन, उलट्या, घसा खवखवणे यासारख्या समस्याही उद्भवू शकतात.

द्राक्षे पिकवणे सोपे आहे का?
द्राक्षे पिकवणे खूप सोपे आहे, जर तुमच्याकडे भाजीपाल्याची माहिती आणि त्यासंबंधीच्या सुविधा असतील. द्राक्षे वाढवण्यासाठी वायर सेट अप आवश्यक आहे. ज्यावर द्राक्षाचा वेल पसरतो.

द्राक्षे घरामध्ये उगवता येतात का?
द्राक्षे घरामध्येही सहज उगवता येतात. यासाठी, योग्य विविधता निवडणे आपल्यासाठी खूप महत्वाचे आहे. यानंतर, द्राक्षाची वेल घराच्या आत दक्षिणमुखी खिडकीच्या दिशेने एका मोठ्या डब्यात ठेवावी. हलका सूर्यप्रकाशही जाणवेल आणि त्यावर फळेही येतील.

आंबा खाण्याचे फायदे आणि तोटे जरूर जाणून घ्या

         फ़ळांचा राजा 'आंबा' , जितका मधूर तितकाच आरोग्यदायीही आहे.

                    उन्हाळ्यात वाढणारा उन्हाचा तडाखा, सतत येणारा घाम, वाढणारं पित्तं आणि घामोळ्या हे सारे त्रासदायक असले तरीही रसदार आंब्यांची चव चाखण्यासाठी प्रत्येकाला उन्हाळाला हवाहवासा वाटतो. हापुस, तोतापुरी, पायरी, बदामी अशा विविध प्रकारातील आंबे चवीला जितके मधूर असतात तितकेच आरोग्यालाही पौष्टिक असतात

            उन्हाळा आला कि, प्रत्येकजण आंब्याची आतुरतेने वाट पाहतोच. मात्र आंबा खाण्याचे काही फायदे आहेत तसेच काही तोटे देखील आहेत. त्याबाबत जाणून घ्यायला हवे.




 आंबे खाण्याचे फायदे | Benefits of eating Mango

आंब्यामध्ये शरीराला आवश्यक आणि वजन कमी करण्यास उपयुक्त असे अनेक घटक असल्याने उन्हाळ्यात हे फळ खायला पाहिजे.

आंब्यात शर्करा असल्याने शरीराला ऊर्जा मिळते. उन्हामुळे थकल्यासारखे वाटत असल्यास तुम्हाला शक्ती आल्यासारखे वाटते.

आंब्यामध्ये असणाऱ्या घटकांमुळे शरीराची प्रतिकारशक्ती वाढण्यास मदत होते.

चेहऱ्यावरील सुरकुत्या कमी होण्यासाठी तसेच तुकतुकी कायम राहण्यासाठी आंबा उपयुक्त ठरतो.

आंब्यामुळे शरीरातील नसा, टिश्यू व स्नायू मजबूत होतात. तसेच शरीर आतून स्वच्छ होते.

‘व्हिटामिन B6’ मुळे रक्तातील ‘होमोसेस्टीना’चे प्रमाण संतुलित राहते व हृद्यविकाराचा धोका कमी होतो.

आंब्यात फायबर्सही मुबलक प्रमाणात असल्याने पोट साफ होण्यासही त्याची चांगली मदत होते.

आंब्यात व्हिटॉमिन A, आयर्न, कॉपर आणि पोटॅशियम यांसारखे अनेक पोषक घटक असतात.

आंबे खाण्याचे तोटे (Disadvantages of eating Mango)

आंब्यात जवळपास 150 कॅलरीज असतात. जास्त कॅलरी खाल्ल्यास वजन वाढू शकते.

ज्या लोकांना संधिवात आहे अशा लोकांनी आंब्याचे सेवन कमी प्रमाणात करावे.

कच्ची कैरी किंवा आंब्याच्या अतिसेवनाने संधिवात आजार वाढू शकतो.

आंब्याचे अधिक सेवन केल्याने ब्लड शुगरमध्ये मोठ्या प्रमाणात वाढ होऊ शकते.

आंब्याला पिकवण्यासाठीअनेकदा कॅल्शियम कार्बाइटचा मारा केला जातो. या केमिकलमुळे शरीराला मोठा धोका असतो.

आंबा हे गरम फळ आहे. त्यामुळे त्याच्या अधिक सेवनाने चेहऱ्यावर किंवा शरीरावरही मुरुम, पुरळ येऊ शकतात.

Wednesday, 4 January 2023

महाराष्ट्र हे नाव कसे पडले ?

महाराष्ट्रभारतातील एक राज्य.

          महाराष्ट्र हे भारताच्या पश्चिम भागातले एक राज्य आहे. क्षेत्रफळाच्या दृष्टीने महाराष्ट्र भारतातील तिसरे व लोकसंख्येच्या बाबतीत दुसरे मोठे राज्य आहे. महाराष्ट्र हे भारताच्या सर्वांत विकसनशिल राज्यांपैकी एक आहे. महाराष्ट्र राज्याची सीमा गुजरात, मध्य प्रदेश, छत्तीसगढ, तेलंगणा, कर्नाटक, गोवा आणि दादरा आणि नगर-हवेली या केंद्रशासित प्रदेशांशी जोडलेली आहे. राज्याच्या पश्चिमेला अरबी समुद्राची ७२० कि.मी.ची किनारपट्टी आहे. जवळपास ११ कोटी लोकसंख्या असलेल्या महाराष्ट्राची राजधानी मुंबई आहे. मुंबईत साधारण १.८ कोटी लोक राहतात. नागपूर शहर महाराष्ट्राची उपराजधानी आहे. मध्ययुगीन महाराष्ट्र सातवाहन राजवंश राष्ट्रकूट राजवंश, पश्चिम चालुक्य, मुघल आणि मराठ्यांच्या साम्राज्याचा समावेश आहे. विस्तार १, १८, ८०९ चौरस मैल (३,०७, ७१० चौरस किमी) असून, तो पश्चिम आणि कर्नाटक, तेलंगणा, गोवा, गुजरात, छत्तीसगड, मध्य प्रदेश आणि दादरा आणि नगर हवेली भारतीय राज्यांना अरबी समुद्र लागून आहे. महाराष्ट्राला जगद्गुरू संत तुकाराम, संत ज्ञानेश्र्वर, संत चोखामेळा, संत एकनाथ, संत नामदेव, संत गाडगेबाबा यासारख्या अनेक महान संतांचा वारसा लाभला आहे, त्यामुळे या राज्यास "संतांची भूमी" असेदेखील म्हटले जाते. येथूनच अभिनेते, राजकारणी आणि क्रिकेटपटू तयार होतात. जगात महाराष्ट्राचे नाव गाजविणारे सचिन तेंडुलकर हे क्रिकेटपटू महाराष्ट्रातले आहेत. मुघल साम्राज्याविरुद्ध लढा देऊन हिंदवी स्वराज्याची स्थापना करणारे छत्रपती शिवाजी महाराज याच राज्यातील आहेत.


महाराष्ट्र 

माध्यमे अपभारण करा.

स्थान

भारत.

राजधानी

मुंबई

नियामक मंडळ

महाराष्ट्र विधानमंडळ

कार्यकारी मंडळ

महाराष्ट्र विधानसभा

अधिकृत भाषा

मराठी भाषा

राज्यपाल/राष्ट्रपती

भगतसिंग कोश्यारी (इ.स. २०१९ – )

सरकारचे प्रमुखएकनाथ शिंदे (महाराष्ट्राच्या मुख्यमंत्र्यांची यादी, इ.स. २०२२ – )

स्थापना

मे १, इ.स. १९६०

सर्वोच्च बिंदू

कळसूबाई शिखर

लोकसंख्या

११,२३,७२,९७२ (इ.स. २०११)

क्षेत्र

३,०७,७१३ ±1 km²

मागील

बॉम्बे संस्थान

पासून वेगळे आहे

महाराष्ट्र

_?महाराष्ट्र


भारत

— राज्य —


प्रमाणवेळ

भाप्रवे (यूटीसी+५:३०)

क्षेत्रफळ

३,०७,७१३ चौ. किमी

राजधानी

मुंबई

उपराजधानी

नागपूर

मोठे शहर

मुंबई

जिल्हे

३६

लोकसंख्या

• घनता

११,२३,७२,९७२ (२रा) (२०११)

• ३७०/किमी२

भाषा

मराठी

राज्यपाल

भगत सिंह कोश्यारी

मुख्यमंत्री

एकनाथ शिंदे

उपमुख्यमंत्री

देवेंद्र फडणवीस

स्थापित

मे १, १९६०

विधानसभा (जागा)

Bicameral (= २८९ + ७८)

आयएसओ संक्षिप्त नाव

IN-MH

भारतीय शेतकऱ्यांच्या या मंदीला जबाबदार कोण?

 भारतीय शेतकऱ्यांच्या या मंदीला जबाबदार कोण?                   शेतकरी संपूर्ण देशाच्या लोकसंख्येला अन्न पुरवतात. ते फक्त जे उरले आहे तेच खात...